Huyện
Phú Lộc, Thừa Thiên Huế có hàng trăm hộ dân nấu dầu
tràm với thu nhập hàng chục triệu đồng một gia đình
mỗi tháng. Dầu tràm có rất nhiều tác dụng tôt cho sức khỏe đặc biệt là dùng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
“Kinh
đô” dầu tràm
Một
buổi hạ tàn, chúng tôi rong ruổi dọc Quốc lộ 1A đoạn
qua huyện Phú Lộc, Thừa Thiên Huế. Ấn tượng nhất
đối với không chỉ riêng chúng tôi đó là hàng ngàn
hàng quán, cơ sở chế biến dầu tràm la liệt ven dọc
đường lớn. Số hộ dân sản xuất dầu tràm nhiều đến
mức, UBND huyện Phú Lộc cho phép thành lập hẳn một Hợp
tác xã chuyên nấu loại dầu này.
Dừng
chân bên lò dầu tràm của anh Nguyễn Ngọc Hùng, xã Lộc
Tiến khi mẻ dầu đầu tiên sắp hoàn thành. Anh bảo:
“Cái nghề truyền thống này có từ thời điểm nào
không ai rõ. Ngày xưa cha ông mình làm thì nay con cháu học
theo. Cái nôi của nghề này là xã Lộc Thủy. Khi những
nơi khác thấy nghề nấu dầu tràm làm ăn có lãi liền
học theo.
Hồi
đánh nhau với đế quốc Mỹ, cha ông chúng tôi cũng nấu
loại dầu truyền thống này rồi cho vào lọ thủy tinh
nhỏ gửi ra chiến trường cho bộ đội làm thuốc chữa
đau xương khớp, cảm cúm, đuổi muỗi và côn trùng...
Theo thời gian, cái nghề dầu thuốc này lan ra nhiều nơi
trong huyện Phú Lộc, đặc biệt là xã Lộc Tiến. Đến
nay, số gia đình làm dầu chàm ở xã Lộc Tiến nhiều
ngang với những nơi khác như Lộc Thủy”.
 |
Một
chai dầu có lẫn nước (nước phía dưới, dầu tràm phía
trên).
|
Điểm
đặc biệt của dầu tràm là có công dụng tốt trong việc
chữa bệnh, nhưng quy trình chế biến lại rất dễ dàng,
đơn giản. Ban đầu, người ta phải đi cắt cây tràm ở
các bãi hoang ven biển về làm nguyên liệu, sau đó cho lá
vào nồi (một nồi thường chứa được 1,5 tạ lá tràm),
tiếp đến đổ nước vào 1/3 nồi và nấu liền 6 tiếng
đồng hồ. Trên đỉnh nồi nấu tràm có một ống dẫn
hơi bằng tre. Ống dẫn này đi qua một bể nước lạnh.
Khi nấu, hơi dầu tràm sẽ bốc lên, đi vào ống. Sau khi
bị làm lạnh ở bể nước thì đọng thành giọt và chảy
xuống chai đựng. 1,5 tạ lá tràm chỉ cho ra 3 chai dầu
nguyên chất.
Theo
ông Nguyễn Ngọc Hùng thì nấu dầu tràm tương tự như
nấu rượu. Trong quá trình nấu phải chú ý đến việc
điều lửa cho đều. Nếu đun lửa to quá sẽ ảnh hưởng
đến chất lượng tinh dầu. Khi dầu chảy ra chai sẽ lẫn
với nước. Do nước nặng hơn dầu cho nên trong chai
thường có hai lớp rõ ràng là nước dưới dầu trên.
Người ta phải dốc ngược chai dầu lên rồi khẽ vặn
lỏng nắp chai để gạn nước ra ngoài. Đến đây việc
làm dầu tràm hoàn tất.
1
chai nguyên chất pha được 60 chai dầu rởm
Nói
về nghề làm dầu tràm, ông Hồ Hữu Phúc, Chủ tịch
UBND xã Lộc Tiến, huyện Phú Lộc hỉ hả khoe: “Hiện ở
xã đã có hơn 300 hộ sản xuất, kinh doanh và buôn bándầu tràm. Nhìn ở góc độ kinh tế thì hoạt động kinh
doanh này đã góp phần rất lớn vào sự phát triển chung
của xã và cả vùng trong vấn đề phát triển kinh tế xã
hội. Tổng doanh thu của các hộ trên địa bàn mỗi năm
hàng tỷ đồng. Đó là việc đáng để vui mừng”.
Câu
chuyện giữa chúng tôi với ông Phúc đang vui vẻ bỗng
dưng trầm hẳn. Ông đưa tay nâng ly trà lên môi nhấp một
ngụm nhỏ, đôi môi mím chặt, cặp lông mày bỗng chau
lại trong phút chốc. Ông phàn nàn: “Nói về số lượng
các hộ kinh doanh buôn bán thì nơi này không thua chỗ
khác. Nhưng chất lượng dầu tràm thì không tốt do nhiều
gia đình pha trộn các tạp chất để đạt số lượng
lớn tuồn ra thị trường. Hiện chỉ có một đến hai hộ
làm làm dầu tràm chất lượng cao, nhưng lợi nhuận lại
thấp. Hiện tượng này diễn ra đã lâu. Trong các cuộc
họp dân chúng tôi cũng đã tuyên truyền về việc người
sản xuất phải đảm bảo chất lượng sản phẩm nhằm
giữ uy tín và thị trường, nhưng kết quả chưa được
như mong đợi”.
 |
Lọ
dầu tràm nguyên chất (trái) có màu trong như nước còn
lọ dầu tràm kém chất lượng (phải) có màu mỡ gà.
|
Ông
Nguyễn Ngọc Hùng, gia đình làm dầu tràm nguyên chất
hiếm hoi ở xã Lộc Tiến tiết lộ lý do khiến nhiều
người làm dầu kém chất lượng là do vùng nguyên liệu
ngày càng bị thu hẹp. Giá tràm ngày càng tăng cao gây ảnh
hưởng đến lợi nhuận của mỗi gia đình. Cho nên người
ta làm dầu đểu để bán trục lợi. Hiện nay, mỗi chủ
lò phải bỏ ra chi phí 160.000đ để mua 1,5 tạ tràm đủ
cho 1 nồi nấu. Nếu lấy dầu nguyên chất thì 1 nồi được
3 chai loại 200ml. Mỗi chai loại này bán với giá 100.000–
120.000đ tùy từng thời điểm. Tính ra mỗi nồi lãi được
khoảng 100.000 – 140.000đ. Nếu đem 1 chai dầu tràm nguyên
chất pha trộn linh tinh thì có thể cho ra được 60 chai
cùng loại 200ml và bán với giá 30.000đ/1 chai. Tính ra lãi
được khoảng 380.000đ cho mỗi nồi dầu tràm.
Theo
một số hộ dân làm nghề nấu dầu tràm ở Phú Lộc thì
sản phẩm này có mặt khắp cả nước. Thậm chí mộ số
thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM... người ta
còn mở hẳn đại lý phân phối dầu tràm mặc dù biết
việc pha tạp chất có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ
người dùng.
Chị
Nguyễn Thu Thủy, một hộ dân chế biến dầu tràm ở Phú
Lộc tiết lộ bí quyết pha chế dầu được nhiều người
áp dụng. Đó là phải đi mua một loại hóa chất màu
trắng, dạng lỏng có mùi ngai ngái đựng trong can nhựa
10 lít về để pha trộn. Tiếp đến, đổ 2 – 3 muỗng
dầu tràm nguyên chất vào can nhựa chứa hóa chất và lắc
đều, sau đó chia ra các chai nhỏ để bán cho khách. Điều
đặc biệt là loại hóa chất mà người dân dùng pha chế
dầu tràm rởm không rõ nguồn gốc xuất xứ, trên mỗi
can nhựa cũng không ghi một chữ nào cho nên không thể
phân biệt đó là hàng ta hay hàng Tàu. Khi pha dầu tràm
vào hóa chất này, nước trong can sẽ chuyển thành màu
vàng nhạt trong khi mùi dầu tràm vẫn đậm.
Một
điểm khác biệt giữa dầu tràm thật và giả đó là khi
sử dụng trong trường hợp bị côn trùng đốt, dầu giả
có thể làm phỏng da trong khi vết cắn không khỏi, còn
dầu thật thì ngược lại. Dầu tràm còn được người
dân địa phương coi như loại thuốc trừ muỗi và các
loại côn trùng rất hiệu quả. Chỉ cần thoa một chút
dầu tràm trong nhà thì muỗi sẽ bay hết. Tuy nhiên, nếu
dầu tràm kém chất lượng thì không đuổi được muỗi
và côn trùng...
“Để
tránh mua phải dầu tràm rởm, đầu tiên là người dùng
phải đưa chai lên lắc thật mạnh để dầu sủi bọt.
Nếu dầu thật thì bọt tan sau 3 – 4 giây. Nếu dầu đểu
thì tan trong vài phút. Cách thứ hai là nhìn vào màu sắc
sản phẩm. Dầu tràm nguyên chất trong như nước, không
vẩn đục còn dầu rởm thì màu vàng nhạt, vàng mỡ gà
và có vẩn đục. Ngoài ra, khách hàng mua dầu tràm cũng
phải quan sát xem nước trong chai có chia làm hai lớp
không. Nếu có hai lớp thì đó là dầu có lẫn với nước,
lớp trên là dầu, dưới là nước”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét